Pedagogika Marii Montessori, znana popularnie jako Metoda Montessori, zyskuje coraz większe grono zwolenników. Stale rośnie liczba szkół i przedszkoli inspirowanych lub związanych z tą metodą. Jej zasady można jednak stosować już znacznie wcześniej, właściwie z chwilą narodzin dziecka. Na czym polega fenomen metody Montessori i w jaki sposób wprowadzić ją w codzienność z małym dzieckiem?
Założenia pedagogiki Montessori umożliwiają dziecku wszechstronny i optymalny rozwój: fizyczny, umysłowy, duchowy, społeczny i kulturowy.
Maria Montessori była włoską lekarką i pedagogiem, żyła na przełomie XIX i XX wieku. Początkowo zajmowała się dziećmi z problemami psychicznymi, ale zaobserwowała, że stosowane metody doskonale nadają się również do wykorzystania w obszarze edukacji dzieci pełnosprawnych.
Na czym polega metoda Montessori?
Podstawą całego podejścia jest wolność dziecka, która pozwala na rozwinięcie jego kreatywności. To właśnie naturalna ciekawość oraz potrzeba odkrywania i doświadczania są elementarnymi czynnikami optymalnego rozwoju. Metoda Montessori kładzie nacisk na:
- Samodzielność – dzieciom trzeba pomagać, ale tylko w tych obszarach, gdzie ta pomoc jest rzeczywiście konieczna. Nie należy dzieci wyręczać w czynnościach, które są w stanie i chcą wykonać same. Samodzielność tyczy się również podejmowania decyzji dotyczących pracy czy uczenia się, zarówno odnośnie miejsca, czasu czy rodzaju zajęć
- Nauka w działaniu – najlepszą metodą przyswajania nowych wiadomości jest swobodna aktywność. Rolą nauczyciela jest wsparcie i współpraca, zamiast narzucania rozwiązań czy dyrektywnego organizowania czasu i przestrzeni
- Koncentracja – konstrukcja wszelkich pomocy, czy do nauki czy do zabawy, jest pomyślana tak, aby wspierać dokładność i systematyczność działania
- Organizacja – dzięki odpowiedniemu przygotowaniu przestrzeni, w której przebywa dziecko, łatwiej jest zachować i nauczyć dziecko porządku i systematycznej troski o ład w swoim otoczeniu
- Przestrzeganie zasad – metoda Montessori zakłada edukację w grupach różnowiekowych, dzięki temu dzieci uczą się od siebie nawzajem, wspierają się i rozwijają relacje społeczne. Ale także przypominają sobie wzajemnie o obowiązujących regułach
- Obserwowanie – główną rolą dorosłego w metodzie Montessori jest poznawanie i towarzyszenie dziecku w jego rozwoju, bez nadmiernej ingerencji i sterowania
- Indywidualne podejście do dziecka – każde dziecko jest inne, rozwija się swoim tempem, ma swoje talenty i swoje wyzwania. Rolą dorosłego nie jest forsowanie odgórnego wzorca, lecz życzliwość i troska dla każdego dziecka i jego uwarunkowań
Środowisko dziecka według metody Montessori
Metoda Montessori jest coraz bardziej popularną metodą edukacyjną, jednak z jej walorów można zacząć korzystać już od najmłodszych lat dziecka. Już urządzając pokój dla malucha warto wziąć pod uwagę zasady sugerowane przez montessoriańskich pedagogów, które pozwolą na swobodny rozwój dziecka:
- Prosta, bezpieczna przestrzeń – w otoczeniu dziecka nie powinno być niebezpiecznych dla niego elementów: ostrych krawędzi, szkła, które może się robić czy kabli. Przestrzeń powinna być odpowiednio zorganizowana, tak, aby każda rzecz miała swoje miejsce. Generalnie w pokoju dziecka powinno być niewiele zabawek, natomiast te które są, powinny być poukładane w pojemnikach lub na półkach, w konkretnych miejscach. Jasne wskazanie miejsc przechowywania poszczególnych zabawek znacznie ułatwi naukę i utrzymanie porządku
- Dostęp – dziecko powinno mieć łatwy dostęp do przedmiotów, które są w jego pokoju, aby mogło z nich z łatwością korzystać. Dotyczy to również dekoracji, haczyków na ubrania czy półek z książkami
- Natura – pedagogika Montessori stawia na proste zabawki wykonane z naturalnych materiałów, na przykład drewna czy wełny. Warto też znaleźć miejsce na przechowywanie „skarbów”, takich jak szyszki, kasztany czy muszle
Więcej na temat sposobu urządzania pokój dziecka w stylu Montessori można przeczytać na w Artykule w serwisie dziecisawazne.pl.
Zabawki dla najmłodszych
Pierwszymi zabawkami w stylu Montessori dla niemowląt są mobile. Wspierają one słabo wykształcony jeszcze zmysł wzroku. Dlatego mobile początkowo powinny być kontrastowe i czarno-białe, aby wraz z wiekiem dziecka zmieniać się na bardziej przestrzenne, kolorowe czy błyszczące. Listę różnego rodzaju mobili oraz kolejności ich użytkowania znajdziecie w Artykule na stronie domowemontessori.pl.
W pigułce
Pedagogika Montessori stawia dziecko i jego rozwój w centrum, ale nie na piedestale. Ważna jest w niej niezależność i wolność dziecka, ale także samodzielność i przestrzeganie zasad. Dzieci z natury chcą współpracować i spełniać oczekiwania opiekujących się nimi osób. Metoda Montessori wspiera naturalną ciekawość dziecka oraz potrzebę doświadczania i eksperymentowania, dzięki którym naturalne talenty mają szansę na nieskrępowany i spontaniczny rozwój.
Metoda Monterssori w Fundacji Polekont
Choć Klub Rodziców Fundacji Polekont nie jest oficjalnie placówką edukacji Montessori, to jednak na co dzień staramy się korzystać z jej idei. Przestrzeń Klubu została uporządkowana tak, aby każdy przedmiot miał swoje miejsce, a na odwiedzające nas dzieci czeka cały regał drewnianych zabawek oraz wiele pomocy edukacyjnych i rozwojowych opracowanych w duchu Montessori.
Zapraszamy także na Warsztaty zabawek Montessori, które co jakiś czas pojawiają się w ofercie Klubu, dostępnej w Harmonogramie. W ich trakcie pokazujemy jak wykonać proste zabawki, które wspierają rozwój małego dziecka, zgodnie z zasadami naturalnej ciekawości i potrzeby odkrywania, na których bazuje metoda Montessori.
